مجموعه ای از نقش های بدیع و زیبا است که نقاشان و مذهبان برای زیبا تر کردن کتاب های مذهبی، علمی، فرهنگی، تاریخی، دیوان اشعار، جنگ های هنری و قطعه های زیبای خط به کار می بردند بدین ترتیب بود که کناره ها و اطراف صفحه ها با طرح هایی هندسی در هم تنیده و پیچان که با گردش های موزون و منظم از شاخه و بند های اسلیمی، ساقه، گل و برگ ختایی و شاخه اسلیمی مزین می شد پیشینه این هنر به دوره ساسانی می رسد گچبری های دیوار و نقوش سفالینه حاکی از آن است. پس از نفوذ اسلام در ایران ، این هنر در اختیار حکومت های اسلامی و عرب قرار گرفت و هنر اسلامی نامیده شد . در دوره سلجوقی مذهبان، آرایش قرآن، ابزار و ادوات، ظرف ها و بناها را پیشه خود ساختند نقوش مساجد این دوره در اصفهان، قزوین و اردستان یا قرآن امیر غیاث الدین ابوالفتح محمد بن سام به کتابت محمد بن عیسی نیشابوری در قرن ششم را می توان به عنوان نمونه نام برد . دوره تیموری این هنر به اوج خود رسید و هنرمندان از سراسر ایران به کتابخانه هرات که توسط شاهزاده بای سنقر میرزا پسر شاهرخ بنا نهاده شد فراخوانده شدند تا آثار زیبا و باشکوه پدید آورند و از طلا و لاجورد برای تزیین استفاده نمایند . در دوران صفوی این هنر در خدمت کتاب آرایی قرار گرفت و آثار فاخری که امروزه زینت بخش موزه ها است پدید آمد ولی پس از صفویه و با هجوم فرهنگ غرب این هنر از رونق افتاد. در عصر حاضر دو نوع تذهیب استفاده می گردد گروهی از همان روش و طرح های سنتی پیروی می کنند ولی گروهی هم نگاه متفاوت و ساختار شکننانه ای دارند مکاتب تذهیب شامل مکتب سلجوقی، بخارا، تیموری صفوی و قاجار با شعب شیراز ، خراسان ،تبریز و …. می شوند که عامل تفاوت بین آن ها رنگ ها ، روش قرار گرفتن نقش ها در یک صفحه و تنظیم نقش ها می باشد و در هر دوره بیانگر حالات و روحیات جامعه بوده است تذهیب سده چهارم ساده و بی پیرایه، سده پنجم و ششم متین و منسجم، سده هشتم پرشکوه و نیرومند ،سده نهم و دهم ظریف و تجملی هست.
