معرفی

استاد محمدرضا لطفی یکی از چهره‌های برجسته موسیقی ایرانی است. او نوازنده، آهنگساز، موسیقی‌دان و مدرس تار و سه تار بوده است. وی نوازنده و آهنگساز بسیاری از تصانیف و آثار موسیقی معاصر ایران به ویژه در درهه‌های ۵۰ و ۶۰ شمسی است.

کودکی و نوجوانی

محمدرضا لطفی در دی ماه ۱۳۲۵ در گرگان متولد شد. پدر و مادر او هر دو معلم و اهل فرهنگ بودند. مادر او معلم قرآن بود و پدرش هم دستی در خوانندگی و تارنوازی داشت. برادر لطفی نیز تار می‌نواخت و لطفی از کودکی تحت تأثیر نوای تار برادر قرار گرفت. تحصیلات عمومی خود را در گرگان به پایان رساند و پس از آن برای فراگیری تار به تهران نقل مکان کرد.

لطفی، در تهران در ابتدا، در هنرستان عالی موسیقی ثبت نام کرد و در آنجا شروع به یادگیری موسیقی کرد. او در مدت ۵ سال به آموختن موسیقی نزد استادانی چون علی‌اکبر شهنازی و حبیب‌الله صالحی مشغول بود. آشنایی او به حسین علیزاده و داریوش طلایی مربوط به همین دوره است. در دروه هنرستان، به دعوت حسین دهلوی، به ارکستر استاد صبا رفت و در آنجا به عنوان نوازنده تار مشغول شد. او در سال ۱۳۴۳ موفق به کسب جایزه نخست موسیقی‌دانان جوان شد. لطفی پس از آن وارد دانشگاه تهران شد و مدرک کارشناسی خود را از دانشکده هنرهای زیبای تهران گرفت و در همانجا مشغول به تدریس شد.

پس از مدتی وارد مرکز حفظ و اشاعه موسیقی شد و به فراگیری ردیف‌های آوازی نزد استادانی چون نورعلی برومند، سعید هرمزی و عبدالله دوامی پرداخت. او علاوه بر یادگیری موسیقی ایرانی مدتی نیز به فراگیری موسیقی کلاسیک غرب مشغول بود.

فعالیت حرفه‌ای

محمدرضا لطفی فعالیت حرفه‌ای خود را از سال ۱۳۵۰ شروع کرد. او با حمایت هوشنگ ابتهاج وارد رادیو شد. پس از مدتی گروه شیدا را تشکیل داد و از سال ۱۳۵۳ با این گروه در آثاری را برای رادیو مهیا کرد. همچنین این گروه کنسرت‌هایی را در شهرهای مختلف به روی صحنه برد. سرانجام در سال ۱۳۵۷ و پس از واقعه ۱۷ شهریور لطفی به همراه گروه شیدا و نیز هوشنگ ابتهاج از رادیو استعفا دادند.

کانون چاووش به دلیل فضا سیاسی سال ۵۷ شکل گرفت. عمده اعضای آن را نوازندگان گروه شیدا و نیز گروه عارف، که دیگر گروه موسیقیایی فعال در رادیو تا پیش از سال ۵۷ بود، شکل می‌دادند. این کانون هم در تهیه و ضبط آثار موسیقی و هم در آموزش ساز و آواز فعال بود. فعالیت این گروه تأثیر به سزایی بر فضای موسیقی ایرانی گذاشت و تحول خاصی، هم در عرصه اجتماعی و هر در عرصه هنری، در موسیقی ایرانی ایجاد کرد. از جمله آثار این گروه می‌توان به مجموعه دوازده گانه چاووش اشاره کرد. این کانون در پی فشارهای ابتدای دهه ۶۰ و نیز مهاجرت علیزاده و لطفی به اروپا نهایتا در سال ۱۳۶۴ منحل شد.

اقامت در خارج از ایران

لطفی پس از خروج از ایران در سال ۱۳۶۴ ابتدا مدتی در اروپا بود و سپس به آمریکا رفت و در آنجا ماندگار شد. او در آن سال‌ها نیز به تهیه و اجرای آثار موسیقی مشغول بود. در آنجا مؤسسه فرهنگی هنری آوای شیدا را پایه‌گذاری و شعبه‌هایی از آن را نیز در شهرهای مختلف جهان از جمله زوریخ، پاریس و ژنو بازگشایی کرد.

بازگشت به ایران

استاد محمدرضا لطفی در سال ۱۳۸۵ به ایران بازگشت و در مکتب‌خانه میرزا عبدالله و نیز مؤسسه آوای شیدا به فعالیت خود ادامه داد. همچنین طی همکاری با رادیو فرهنگ در این سال‌ها و ساخت برنامه‌های شناخت موسیقی و تاریخ موسیقی به ترویج موسیقی ایرانی در میان مردم کمکی شایسته کرد. او علاوه بر اجراهای متعدد در این دوره پایه‌گذار گروه موسیقی بانوان شیدا نیز بود و با همکاری با این گروه اجراهای متعدی را به روی صحنه برد.

سرانجام

لطفی در طی سال‌های فعالیت خود با هنرمندان زیادی از جمله: حسین علیزاده، محمدرضا شجریان، علی اکبر شکلارچی، شهرام ناظری، ناصر فرهنگ‌فر، محمد قوی‌حلم و پرویز مشکاتیان همکاری داشت. همچنین شاگردانی بسیاری همچون: اردشیر کامکار، حمید متبسم، مجید درخشانی، صدیق تعریف، بیژن کامکار، ارشد طهماسبی و زیدالله طلوعی را تربیت کرد. استاد محمدرضا لطفی سرانجام در روز جمعه ۱۲ اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۳ بر اثر بیماری سرطان در سن ۶۷ سالگی در تهران درگذشت. پیکر او پس از تشییع در شهر گرگان به خاک سپرده شد.

معرفی:

میرزا ابوالاحسن خان غفاری کاشانی (حدود ۱۲۲۹ ه‍.ق / ۱۸۱۳ میلادی) ملقب به صنیع الملک(ابوالحسن ثانی)، از هنرمندان ایرانی است که مشفول به هنر نقاشی بوده. او بنیان گذار اولین مدرسه ی نقاشی در تهران است و فرزند میرزا محمد غفاری و از خانواده قاضی عبدالمطلب غفاری کاشانی می باشد.

زندگی حرفه ای:

ابوالحسن غفاری شاگرد مهرعلی اصفهانی(برجسته ترین نقاش دربار فتحعلی شاه قاجار) بود. نقاشی را نزد ایشان آموخت و برای آشنایی با نقاشی اروپا و برای کسب عنوان اولین هنرمند آموزش دیده در اروپا به ایتالیا فرستاده شد. او چندسال در موزه های فلورانس و رم مشغول نقاشی بود.

پس از بازگشت به ایران  بعد از درگذشت محمد ابراهیم نقاش باشی به‌عنوان «نقاشباشی» لقب گرفت. در سال ۱۲۷۷ ه‍.ق و از سوی ناصرالدین‌شاه، مدیر چاپ و سردبیر رسمی روزنامهٔ دولت شد. در ۱۲۷۸ ه.ق به دلیل تلاش های زیادش در روزنامه از سوی ناصرالدین‌شاه لقب «صنیع‌الملک» به او اعطا، و ساختمانی جهت تأسیس مدرسهٔ نقاشی به وی داده شد. او با این که دوره ی فعالیت این هنرستان کم بود اما نخستین هنرستان نقاشی ایران با روش جدید را تأسیس کرد. که نقش به سزایی در جنبشی تازه مریوط به نقاشی ایران داشت.

او یکی از تاثیر گذار ترین نقاش های دوره ی قاجار بوده به همین دلیل او را ارفائل ایران نامیدند. یکی از آثار وی به نام (مادونای فرلین یو) که از روی یکی از تابلو های رافائل و در تالار پارک وی نصب بود. و چگونگی انتقال آن به واتیکان مشخص نیست. تالار آیینه و تالار سلام در کاخ گلستان از آثار وی بودند.

صنیع‌الملک در سال ۱۲۸۳ ه‍.ق به سمت نیابت وزارت علوم منصوب، و نیز مأمور انتشار سه روزنامهٔ دیگر شد. اما نبودن نامی از او در روزنامه‌ها و نوشته‌های آن روزگار پس از آن تاریخ و تغییر کیفیت نامطلوب یکبارهٔ روزنامه، نشان‌دهندهٔ آن است که وی در اوایل سال ۱۲۸۳ ه‍.ق در اثر سکتهٔ ناگهانی درگذشته‌است. طبق وصیتش در یکی از هشتی‌های مقبرهٔ میرزا ابوالقاسم امام جمعهٔ تهران به‌خاک سپرده شد.

آثار ابوالحسن غفاری تا پیش از سفرش به اروپا، تأثیر استادان ایرانی او و سبک نگارگران اصفهان را نشان می‌دهد. با وجود درک بالایی از مبانی علمی طبیعت‌نگاری، اما همیشه بر پایداری روح سنت ایرانی در نقاشی اهتمام می‌ورزید. به‌کارنبردن دقیق پرسپکتیو، نشان‌دهندهٔ توجه او به سنت‌های هنر ایرانی نقاشی است.

مقدمه:

آندره سوروگین (به انگلیسی: André Sevruguin)،(زاده ۱۲۷۵ خورشیدی، تهران – درگذشته ۲۷ آذر ۱۳۷۵، اشتوتگارت)، این هنرمند ایرانی معروف به درویش‌خان، نقاش برجستهٔ مینیاتور و یکی از بنیان‌گذاران شیوه مردمی در نقاشی ایرانی معروف به نقاشی قهوه‌خانه‌ای بود.

زندگی‌نامه آندره سوروگین :

آندره سوروگین فرزند آنتوان سوروگین (از اولین عکاسان ایران) و «مادرش لوئیز گورگنیان» بود.

تحصیلات خویش را در مدرسهٔ سن لوئی فراگرفت و چندی نیز در این مدرسه به تدریس پرداخت و سپس خود را وقف نقاشی کرد. پس از سال‌ها فعالیت در ایران راهی وین گردید و در نهایت در آلمان اقامت گزید.

درویش مدت ۹ سال در انزواء به سر برد. غرق در آثار فردوسی گشت و تعداد ۴۱۶ اثر از شاهنامه فردوسی نقاشی کرد که با تاریخ فوت این شاعر بزرگ همخوانی داشت. زمانیکه برای اولین بار در هندوستان هزاره فردوسی برگزار می‌گردید مینیاتورهای سوروگین که در ایران به صورت مجموعهٔ نه جلدی انتشار یافته بود برای برگزاری نمایشگاه روانهٔ هندوستان گردیدند اما متأسفانه تعدادی از آن‌ها هرگز بازنگشتند.

اولین نمایشگاه او موجب شهرتش شد و توجه چند تن از نویسندگان و هنرمندان آن روزگار را بسوی وی معطوف داشت. او در سال‌های دهه ۱۳۲۰ با بسیاری از روشنفکران و هنرمندان ایرانی روزگار، مانند صادق هدایت دوستی نزدیک داشت.

سبک و شیوه و موفقیت ها:

سبک و شیوه تجسم موضوع که درویش در این مجالس به کار برده بود هیچ شباهتی به شیوه و سبک نقاشی‌های قدیم و جدید که از شاهنامه شده بود نداشت نقاش سبک مینیاتورهای استادان عهد صفوی مانند کمال‌الدین بهزاد و رضا عباسی را با اسلوب و فنون نقاشی جدید توأم ساخت و توانست آثار گرانبهایی به وجود آورد.

درویش یک سال پس از اولین نمایشگاه اش در تهران به هندوستان سفر کرد و نمایشگاهی از آثارش در کلکته ترتیب داد. این آثار چنان در طبع فرمانروای حیدرآباد (هند) مقبول افتاد که وی تعدادی از آن‌ها را خریداری کرد. درویش که از این تشویق مادی و معنوی نیروی تازه‌ای گرفته بود به تهران بازگشت و تصاویر دیگری از روی رباعیات خیام و حافظ شیرازی خلق نمود.

وی نمایشگاه‌های متعددی در شهرهای وین، برلین، بروکسل، پاریس و لندن ترتیب داد. در همه جا به عنوان مینیاتورساز ایرانی توفیق یافت و شهرت جهانی کسب نمود. هم‌اکنون آثار وی در موزه‌های مختلف جهان می‌باشند.

از آندره سوروگین همواره به عنوان تصویرگر حکایت‌ها و داستان‌های شرقی یاد گردیده و هنر وی مورد توجه منتقدان هنری قرار گرفته‌است. هزاران اثر ارزشمند از این هنرمند نامی به شیوه رنگ و روغن از مناظر شهرهای ایران، آبرنگ، گواش، باتیک و غیره به جای مانده که همهٔ آن‌ها نشان دهنده علاقه وی به ادبیات و مفاخر ملی و بزرگان میهن می‌باشند.

زندگینامه:

ابوالحسن‌ صدیقی نقاش و مجسمه‌ساز برجسته ایرانی و از شاگردان کمال‌الملک در سال ۱۲۷۳ در محله عودلاجان تهران به دنیا آمد.